Αναστάσιος Κ. Χρηστομάνος (1841-1906). Εκ Μελενίκου της Μακεδονίας, γεννηθείς εν Βιέννη. Μαθητής ατόθι του γυμνασίου, διετέλεσε συνάμα ακροατής των κατά Κυριακήν μαθηματών Φυσικής και Χημείας των καθηγητών του Πολυτεχνείου Pisko και Schrötter. Σπουδαστής κατόπιν του Πολυτεχνείου Βιέννης (1858), του Πανεπιστημίου Giessen (ένθα ελειτούργει το πρώτον υπό του Liebig ιδρυθέν χημείον), του Πανεπιστημίου Βερολίνου, του Πολυτεχνείου Καρλσρούης (παρά τω καθηγητή Welzien), φοιτητής δ' έπειτα επί έτος εις το Πανεπιστήμιον Αϊδελβέργης, ανηγορεύθη αυτόθι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας επί Χημεία. Διετέλεσεν άμισθος βοηθός του καθηγητού Bunsen και αναπληρωτής του βοηθού W. Rose (του έπειτα καθηγητού εν τω Πανεπιστημίω Στρασβούργου) εις τας περιφήμους θεμελιώδεις εργασίας του Bunsen επί της φασματοσκοπικής αναλύσεως. Χημικός έπειτα (τη συστάσει του Bunsen) του εν Φραγκφούρτη εργοστασίου χρωμάτων Meidinger, εκλήθη εις Μόσχαν ως διευθυντής του χημείου μεγάλου εργοστασίου σάπωνος και κηρίων, αλλά συγχρόνως και υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Κατά φιλοπάτριδα δ' όμως προτίμησιν ο Χρηστομάνος κατελθών εις την Ελλάδα, διωρίσθη κατ' αρχάς καθηγητής της Φυσικής εις το Διδασκαλείον Αθηνών (1862). Υφηγητής της Γενικής Χημείας το 1863 (11 Νοεμβρίου), έκτακτος καθηγητής το 1866 (20 Μαρτίου) του αυτού μαθήματος, διαδεχθείς τον Αλέξ. Βενιζέλον, και τακτικός την 18 Ιανουαρίου 1869 [2]. Ο πρώτος ειδικός χημικός της Ελλάδος και ιδρυτής της Νεοελληνικής Χημικής επιστήμης.
Επιστημονικαί εργασίαι. -Ερευνητής κατ' εξοχήν της Αναλυτικής Χημείας, ο εισηγητής της νεωτέρας χημικής αναλύσεως εν Ελλάδι, συντάκτης των πρώτων Αναλυτικών Πινάκων. Αναφέρομεν τας εργασίας αυτού καθ' ύλην ως εξής:
[2] Πρακτ. Φιλοσοφ. Σχολής 1862 σ. 83 εξ., 1863, 95 εξ. 115, 116.
Βιογραφικαί σημειώσεις περί του καθηγητού Αναστασίου Κ. Χρηστομάνου, τεύχος πανηγυρικόν προσφορά της του Πανεπιστημίου νεολαίας (1966-1896) υπό Ν. Γερμανού, Αθήναι 1896,
Αναστάσιος Χρηστομάνος υπό Μιχ. Στεφανίδου, εν Νέα Ημέρα Τεργέστης 21-4 Νοεμβρίου 1906, αριθμ. 1664,
Αναστάσιος Κ. Χρηστομάνος υπό Δ. Τσακαλώτου, εν τω περιοδικώ "Αρχιμήδης" 1906, σ. 63,
Η Τεσσαρακονταετηρίς του Αναστασίου Κ. Χρηστομάνου (ο λόγος του καθηγητ. Α. Κ. Δαμβέργη και προσφωνήσεις συναδέλφων και μαθητών του και τηλεγραφήματα, επιστολαί και ψηφίσματα ημέτ. και ξένα) 1906.
Επικήδειος εις τον Αναστάσιον Χρηστομάνον, υπό Α. Δαμβέργη, 1906,
Beiträge aus der Geschichte der Chemie, Leipzig u. Wien, 1909, σ. 566-567,
M.E.E. 24, 710.
Το 1906 η της Στοκχόλμης Ακαδημία προσεκάλεσε τον Χρηστομάνον, όπως υποβάλη την υποψηφιότητά του δια το βραβείον Nobel της Χημείας, Πρακτικά της Φιλοσοφικής Σχολής 1906, Φεβρ. 17, σ. 851. Το έτος εκείνο απέθανεν ο Χρηστομάνος.
[1] Του φυλλαδίου τούτου ο αληθής τίτλος είναι ο ανωτέρω, ο δε φερόμενος ενιαχού τίτλος: "Ο Αριστοτέλης και η Φυσική" Κρίσις Οικονομείου αγώνος, είναι εσφαλμένος.
Πηγή:
Αναστάσιος Κ. Χρηστομάνος Βιογραφικά στοιχεία και δημοσιεύσεις στο βιβλίο Εκατονταετηρίς 1837-1937. Ε' Ιστορία της Φυσικομαθηματικής Σχολής υπό Μιχαήλ Κ. Στεφανίδου, τεύχος Α', σελ. 12-14
