Η οξειδωτική βλάβη του γενετικού υλικού είναι ένα βιολογικό γεγονός με άμεση επίδραση στη φυσιολογική λειτουργία και ζωή του κυττάρου. Πλήθος οξειδωτικών παραγόντων αντιδρούν με το DNA μέσω ποικίλων μηχανισμών στους οποίους υπεισέρχονται ελεύθερες ρίζες. Η μελέτη της χημείας των ελευθέρων μακρομοριακών ριζών που προκύπτουν είναι σημαντική για τη διαλεύκανση του ρόλου των ενεργών αυτών ενδιαμέσων σε διαδικασίες μετάλλαξης και καρκινογένεσης.
Στην ομιλία αυτή θα αναφερθώ στις πρόσφατες προσπάθειες της ερευνητικής μου ομάδας για την κατανόηση των παραπάνω μηχανισμών, και συγκεκριμένα στις παρακάτω δύο γενικές κατευθύνσεις:
Α. Σύνθεση φωτοευαίσθητων παραγώγων φυσικών νουκλεοζιτών για τη χημειοειδική παραγωγή νουκλεοζιτικών και ολιγονουκλεοτιδικών ριζών. Ενώσεις όπως οι παρακάτω μας επιτρέπουν τη χημειοειδική παραγωγή και ανεξάρτητη μηχανιστική μελέτη ελευθέρων ριζών οι οποίες κάτω από φυσιολογικές (in vitro ή in vivo) συνθήκες θα ήταν αδύνατο να μελετηθούν.
B. Ανεξάρτητη σύνθεση των σταθερών προϊόντων οξειδωτικής βλάβης της βάσης της γουανίνης.
Έχουν αναφερθεί πάνω από 100 διαφορετικά προϊόντα αποικοδόμησης φυσικών νουκλεοζιτών. Η βάση της γουανοσίνης, με το μικρότερο δυναμικό οξείδωσης, εμφανίζει την πλουσιότερη χημεία. Πολλά από τα προϊόντα οξείδωσης έχουν απομονωθεί και χαρακτηρισθεί με φασματοσκοπικές μεθόδους. Η ανεξάρτητη σύνθεση των παρακάτω προϊόντων επιτρέπει την επιβεβαίωση της δομής τους και παρέχει ικανές ποσότητες για την εισαγωγή τους σε συνθετικά ολιγονουκλεοτίδια.
Τα παράγωγα αυτά μπορούν να επιτρέψουν τη μελέτη πολύπλοκων φυσιολογικών διεργασιών όπως είναι η μεταφορά φορτίου μεγάλης εμβέλειας (long-range charge transport) στο DNA, η αναγνώριση και δυνατότητα επιδιόρθωσης πολλαπλών βλαβών (clustered damage) στο DNA αλλά και το δυναμικό μετάλλαξης (mutation potential) των διαφόρων προϊόντων οξειδωτικής βλάβης.
Ομιλητής: Α. Γκιμήσης, Λέκτορας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ώρα: Δευτέρα, 1 Μαρτίου 2004, 13:00